“آریتمی” (Arrhythmia) یا بی‌نظمی ضربان قلب است. آریتمی در سالمندان یک مشکل شایع است و می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. در اینجا به بررسی این موضوع می‌پردازیم:
آریتمی (بی‌نظمی ضربان قلب) در سالمندان چیست؟
آریتمی به هر نوع بی‌نظمی در ضربان قلب اطلاق می‌شود. قلب ممکن است خیلی سریع (تاکی‌کاردی)، خیلی آهسته (برادی‌کاردی) یا نامنظم بزند. انواع مختلفی از آریتمی وجود دارد و برخی از آنها بی‌خطر و برخی دیگر می‌توانند جدی و تهدیدکننده زندگی باشند.
دلایل آریتمی در سالمندان:
* تغییرات ساختاری در قلب: با افزایش سن، قلب ممکن است دچار تغییرات ساختاری شود. دریچه‌ها ممکن است سفت شوند، بافت قلب ضعیف شود و سلول‌های ضربان‌ساز قلب (سلول‌های گره سینوسی) ممکن است عملکرد خود را از دست بدهند.
* بیماری‌های قلبی عروقی: بیماری‌هایی مانند بیماری عروق کرونر (تصلب شرایین)، نارسایی قلبی، بیماری‌های دریچه‌ای قلب و فشار خون بالا می‌توانند خطر ابتلا به آریتمی را افزایش دهند.
* سایر بیماری‌ها: بیماری‌های غیر قلبی مانند پرکاری یا کم‌کاری تیروئید، بیماری‌های ریوی (مانند COPD)، دیابت و آپنه خواب نیز می‌توانند باعث آریتمی شوند.
* داروها: برخی داروها، از جمله داروهای سرماخوردگی، آسم، ضد افسردگی‌ها و داروهای قلبی، می‌توانند به عنوان یک عارضه جانبی باعث آریتمی شوند.
* مصرف الکل و کافئین: مصرف بیش از حد الکل و کافئین نیز می‌تواند باعث تحریک قلب و ایجاد آریتمی شود.
* استرس و اضطراب: استرس و اضطراب مزمن نیز می‌توانند به طور غیر مستقیم بر ریتم قلب تأثیر بگذارند.
* کمبود مواد مغذی: کمبود برخی مواد مغذی مانند پتاسیم و منیزیم می‌تواند باعث آریتمی شود.
علائم آریتمی در سالمندان:
علائم آریتمی می‌تواند بسیار متنوع باشد و در برخی موارد هیچ علامتی وجود ندارد (آریتمی خاموش). علائم شایع عبارتند از:
* تپش قلب: احساس ضربان قلب سریع، قوی یا نامنظم
* سرگیجه یا سبکی سر
* ضعف و خستگی
* تنگی نفس
* درد قفسه سینه
* غش کردن یا از دست دادن هوشیاری
تشخیص آریتمی در سالمندان:
تشخیص آریتمی معمولاً با استفاده از روش‌های زیر انجام می‌شود:
* نوار قلب (ECG یا EKG): این تست فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند و می‌تواند انواع مختلف آریتمی را تشخیص دهد.
* هولتر مانیتورینگ: این دستگاه به مدت 24 تا 48 ساعت به فرد متصل می‌شود و ضربان قلب را به طور مداوم ثبت می‌کند. برای تشخیص آریتمی‌های گذرا و نامنظم بسیار مفید است.
* اکوکاردیوگرافی: این تست از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از قلب استفاده می‌کند و می‌تواند مشکلات ساختاری قلب را تشخیص دهد.
* تست استرس (تست ورزش): در این تست، ضربان قلب در حین ورزش تحت نظر قرار می‌گیرد تا مشخص شود که آیا آریتمی در هنگام فعالیت بدنی رخ می‌دهد یا خیر.
* مطالعات الکتروفیزیولوژی (EPS): این تست تخصصی برای بررسی مسیرهای الکتریکی در قلب و تشخیص نوع آریتمی انجام می‌شود.
درمان آریتمی در سالمندان:
درمان آریتمی به نوع آریتمی، شدت علائم و علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. گزینه‌های درمانی عبارتند از:
* داروها: داروهای ضد آریتمی می‌توانند به کنترل ضربان قلب و جلوگیری از بروز آریتمی کمک کنند.
* تغییر سبک زندگی: ترک سیگار، کاهش مصرف الکل و کافئین، مدیریت استرس و داشتن رژیم غذایی سالم می‌تواند به بهبود ریتم قلب کمک کند.
* کاردیوورژن: در این روش، از یک شوک الکتریکی برای بازگرداندن ریتم طبیعی قلب استفاده می‌شود.
* ابلیشن (فرسایش): در این روش، با استفاده از امواج رادیویی یا لیزر، سلول‌های غیر طبیعی قلب که باعث آریتمی می‌شوند، از بین برده می‌شوند.
* دستگاه ضربان‌ساز (پیس‌میکر): این دستگاه کوچک در زیر پوست قرار داده می‌شود و در صورت کند شدن ضربان قلب، به طور خودکار ضربان قلب را تنظیم می‌کند.
* دفیبریلاتور کاشتنی (ICD): این دستگاه در زیر پوست قرار داده می‌شود و در صورت بروز آریتمی‌های خطرناک، به طور خودکار شوک الکتریکی وارد می‌کند تا ریتم طبیعی قلب را بازگرداند.
نکات مهم برای سالمندان مبتلا به آریتمی.:
* به طور منظم به پزشک مراجعه کنید: پیگیری منظم با پزشک برای نظارت بر وضعیت قلب و تنظیم داروها ضروری است.
* داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید: مصرف صحیح داروها نقش مهمی در کنترل آریتمی دارد.
* علائم خود را به پزشک اطلاع دهید: در صورت بروز هرگونه علامت جدید یا تشدید علائم قبلی، فوراً به پزشک اطلاع دهید.
* سبک زندگی سالمی داشته باشید: رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و مدیریت استرس می‌تواند به بهبود سلامت قلب کمک کند.
* از مصرف الکل و کافئین خودداری کنید: این مواد می‌توانند باعث تحریک قلب و ایجاد آریتمی شوند.
* از مصرف خودسرانه داروها خودداری کنید: قبل از مصرف هر گونه دارو، با پزشک خود مشورت کنید.
* در مورد وضعیت خود آگاه باشید: شناخت نوع آریتمی و علائم آن می‌تواند به شما کمک کند تا در صورت بروز مشکل، به موقع اقدام کنید.
هشدار: اطلاعات ارائه شده در اینجا صرفاً جنبه اطلاع‌رسانی دارد و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی حرفه‌ای در نظر گرفته شود. در صورت داشتن هرگونه نگرانی در مورد سلامت قلب خود، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.