تغییرات جسمی در سالمندان:
الف) پوست
پوست، بزرگترین عضو بدن در برابر مجموعه تغییرات مرتبط با سن آسیب پذیرترین عضو است؛ تغییراتی که از دهه ۲۰ سالگی قابل مشاهده اند اما به ندرت تا اواسط یا اواخر دهه ۳۰ سالگی به چشم می آیند در آن زمان است که پوست به آهستگی شروع به نشان دادن چین و چروکهای ریز، افتادگی خفیف یا برخی تغییر رنگ ها و از دست دادن انعطاف پذیری مینماید با افزایش سن، پوست نیز شفاف تر میشود و دیدن استخوان ها و رگهای زیرین آن به ویژه در دست ها ساده تر میشود. تغييرات رنگی پوست و زائده های کوچک روی هم انباشته میشوند بنابراین در دهه ۵۰ سالگی، پوست به ویژه در صورت علائم مشخصی از گذر زمان را نشان میدهد. در همین حین، فعالیت غده های چربی که به طور معمول روغن لازم برای روان سازی پوست را مهیا میسازند، کمتر می شود. درنتیجه سطح پوست خشکتر میشود و در برابر صدمات ناشی از کشیده شدن یا ساییدگی آسیب پذیرتر میگردد.
یکی از دلایل اصلی تغییراتی که موجب چروک پوست میشود قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید است. با استفاده از کرمهای ضد آفتاب یا محافظ آفتاب و یا با محدود کردن زمانهای مواجهه با اشعه آفتاب میتوان از توسعه این مشکل پیشگیری کرد علاوه بر اشعه خورشید با افزایش سن به طور طبیعی نقاطی از رنگدان های کدر که شبیه کک مک و خال سیاه هستند، روی پوست افزایش مییابند.
گوشت های اضافی قهوه ای رنگی خال گوشتی و دیده شدن رگ های خونی کوچک در سطح پوست (آنژیوما) نیز ممکن است به وجود آیند و موجب تغییر رنگ بیشتر پوست شوند. ممکن است مویرگ ها و شاهرگ ها در پوست گشاد شوند و به علت از دست رفتن چربی زیرپوستی، بیشتر به چشم بیایند احتمال بروز بی نظمی ها و اختلالات گسترده در رگ های خونی، پدیده ای معروف به واریس، تغییراتی را در پوست پاها نشان خواهد داد. در نتیجه با افزایش سن در بزرگسالی، ظاهر پوست میتواند تقریباً به شکل فراوان تغییر نماید.تغییرات پوستی بر ظاهر چشمها نیز تأثیر میگذارد و باعث ایجاد تورم چین وچروک دور چشم، سیاهی زیر چشم و پف کردگی آن میشود علاوه بر نیاز به عینک که در میان سالی افزایش مییابد، بیشترین تغییرات ظاهری در اطراف چشم هاست.
زمینه ژنتیکی نیز نقش مهمی را در سرعت پیر شدن پوست ایفا می.کند افرادی با پوست سفید نسبت به افراد با پوست تیره تر سریع تر آثار پیری را در خود نشان میدهند فراتر از وراثت ژنتیکی، شاید بیشترین تأثیر بر پیر شدن پوست ناشی از عادات زندگی باشد. مهمترین عادت زندگی قرارگرفتن در معرض نور آفتاب است که موجب پیر نوری یا تغییر سنی در اثر تشعشع میگردد. ناخن ها بخشی از پوست هستند و آنها نیز در معرض تغییرات مرتبط با سن قرار دارند. به ویژه رشد ناخن های انگشتان پا آرام تر میشود و ممکن است زردتر و ضخیم تر شوند و ترک بخورند. علاوه بر این تغییرات معمولی مرتبط با سن در ناخن ها بروز بیماری و عفونت های قارچی در بسیاری از افراد مسن بر ضخامت ناخن ها میافزاید و سبب میشود ناخنها از بستر خود جدا شوند. افراد مسن با توجه به این که اغلب حرکات مفصلی و انعطاف پذیری محدودی دارند، در مراقبت از پاهای خود با مشکلات بیشتری روبه رو هستند.
دندان ها نیز به علت از دست دادن مینای سطح خود و یک عمر خوردن موادی نظیر قهوه، چای، انواع خاصی از خوراکی ها و استفاده از تنباکو تا حدی تغییر رنگ میدهند با بالا رفتن سن، بسیاری افراد دندانهای خود را از دست میدهند فرایندی که نه تنها بر ظاهر آنها تأثیر می گذارد، بلکه به جنبه هایی از سلامت کلی آنان نیز مرتبط است ممکن است نسل کنونی میانسالان نسبت به همتایان قبلی خود به لطف بهبود بهداشت دهان و دندان در دهه های گذشته به ویژه افزایش استفاده از نخ دندان کمتر از مشکلات مربوط به دندان رنج ببرند با این حال، برخی تغییرات در دندان ها به هر حال پیش خواهد آمد حتی اگر در خود دندان هم رخ ندهد، مشکلاتی در لثه ها بروز خواهد کرد.
ب) مو
یکی از بدیهی ترین تغییراتی که با پیر شدن بدن رخ میدهد، سفید شدن موهاست. سفید شدن مو و همچنین نازک شدن تدریجی ،مو هم در مردان و هم در ،زنان با افزایش سن بروز مینماید. هرچند در میزان این تغییرات تفاوت های فردی بسیاری وجود دارد واقعیت آن است که مو به معنای حقیقی کلمه سفید نمیشود بلکه تعداد رنگدانه ها با گذر زمان کاهش مییابد و تعداد موهایی که دیگر رنگ دانه ای ندارند افزایش مییابد. علت اینکه موها رنگ دانه های خود را از دست میدهند این است که تولید ملانین که به مو رنگ میدهد کاهش مییابد و سرانجام متوقف می گردد.
با تخریب مراکز زایا که مولد فولیکول هستند ریزش مو اتفاق میافتد در برخی از مردان طاسی اتفاق میافتد در حالی که موهای صورت مردان ریزش ندارد؛ لذا دیدن مردان طاس با ریشی انبوه دور از ذهن نیست علاوه بر این در مردان موهای ابرو پرپشت تر میشود و در داخل گوش موها رشد میکنند در حالی که در زنان اغلب تا حدی در صورت و مخصوصاً روی چانه آنها موها رشد می کنند رشد این موها با تغییرات شیمیایی هورمونها مرتبط است.
ج) تغییرات در صدا
اگر در یک محل شلوغ که افراد با سنین مختلف حضور داشته باشند شما چشمانتان را ببندید و به صدای آنها گوش دهید احتمالاً تا حد زیادی میتوانید میزان سن گوینده را حدس بزنید. صدای بزرگ سالان جوانتر کامل و طنین دار است در حالی که صدای سالمندان نازکتر و ضعیف است. تغییرات مرتبط با سن در صدای فرد شامل پایین آمدن تن ،صدا افزایش تنفس، لرزش آهسته تر شدن و دقت کمتر در تلفظ و پایین آمدن درجه صدا میشود.
برخی محققان تغییرات در حنجره نظام تنفس و عضلات کنترل کننده سخن گفتن را علت این تغییرات می دانند؛ در حالی که برخی دیگر معتقدند این تغییرات ناشی از پایین آمدن سلامت است و از مصادیق طبیعی افزایش سن نیست این پرسش که آیا تغییرات در صدا در سنین سالمندی امری طبیعی است
یا ناشی از بیماری فرد همچنان لاینحل باقی مانده است.